ازمیان خاندان هخامنشی، كه رهبران پارسیان از آن برخاستند، بیرون آمد. كورش وقتی شاه انشان بود 30 سال و كورش درمیان قومی چوپان و كوهستانی و در دشت های فراخ و كوهستان های بلند پارس زاده شد و هنگام پادشاهی پارس و ماد 38 سال داشت. وی چون از سوی مادر با پادشاهان ماد پیوستگی داشت، از همان آغاز، اتحاد پارسیان و مادها را برپا ساخت و پس از آن در41 سالگی بر پادشاهی لیدی دست یافت. وی پس از فتوحات بسیار در سرزمین های شرقی ایران سرانجام در 49 سالگی، بابل را نیز فتح كرد و بعنوان شاه چهار گوشه عالم، دوران تازه ایی را در تاریخ جهان برپا ساخت. در نوشته هایی كه بزبان پارسی باستان در پاسارگاد بر سنگ كنده شده است نام كورش را بهمین گونه یا كورو می بینیم. یونانیان آنرا كورش نوشته اند. واژهء كورس یونانی چون بزبان رومیان رسید سیروس شد و انگلیسی زبانان آنرا سایروس خواندند. معنی و ریشه واژه كورش هنوز بدرستی روشن نشده است ولی بپاس نام آن شاه بود كه رودهایی در پارس و قفقاز و شهری در كنارهء سیردریا كور خوانده شده اند

داوری در بارهء كورش بزرگ

ایسكیلوس :

 " میان اقوام برادر صلح برقرار كرد ... آسمان با او سر كین نداشت چون فرزانه بود "

تورات :

 " خداوند می گوید ... در باره كورش ... كه او شبان من است و تمامی مسرٌت مرا به اتمام خواهد رسانید "

هرودتوس :

" پایه و ارجش چنانست كه آنان ( پارسیان ) حتی فرزندان خود را در برابر وی ارزشی نمی نهند "

افلاطون :

" هنگام پادشاهی كورش ... كشور از هر لحاظ پیشرفت كرد و بزرگ شد زیرا افراد آزادی داشتند و در میان آنان محبت بود و نسبت بهم حس خویشاوندی می كردند "

گزنفن :

" چون او كسی شایسته فرمانروایی، از مادر زاییده نشده است "

دیو دروس :

"همه گفته اند كه كورش نه تنها در جنگ دلاور و بی باك بود، بلكه در رفتار با زیردستانش میانه رو و پاك اندیش و انسان دوست بود "

گوبینو :

" او هیچگاه نظیر خود را در این عالم نداشته است ... این یك مسیح بود ، مردی كه در باره اش تقدیر مقرر داشته بود باید برتراز دیگران باشد "

فلویگل :

" هنگامیكه اوضاع تاریك و اندوهبار جهان را در اندك روزگاری پیش از كورش بیاد می آوریم ، اهمیت بیكران آن شاه شكوهمند و بزرگ، بهتر نمایان می شود "

جرج راولینسن :

" می دانم كه وی یك زن بیشتر نگرفت و وی شاهدخت كاسان دانه ... چون درگذشت شوهر را به اندوهی گران فرو برد "

ادوارد  می یر:

پارسیان سر بلندانه از وی بعنوان پدر یاد می كردند و یونانیان و دشمنان دیگر، به بزرگی او سركرنش فرود می آورند "

سایكس :

"ما نیز می توانیم بدان ببالیم كه نخستین مرد بزرگ آریایی كه سرگذشتش بر تاریخ روشن است، صفاتی چنان عالی و درخشان داشته است "

دورانت :

" كورش یكی از كسانی بود كه گویا برای فرمانروایی آفریده شده اند"

گیرشمن :

" نسیمی جدید بر سراسر جهان وزیدن گرفت، شهرها را از قربانی ها و قتل های بناحق نجات بخشید، حریق شهرهای غارت شده را خاموش نمود و اقوام را از اسارت و بردگی آزاد كرد "

شاهپور شهبازی :

" كورش قلب ها و فرهنگ ها را بهم نزدیك و خویشاوند ساخت، مردم ایران و یونان وهند و بین النهرین را با هم آشنا كرد "

ابوالكلام آزاد :

" كورش همان ذوالقرنین در قرآن كریم است "

پارس